Trong bối cảnh tình hình kinh tế khó khăn và tỷ lệ người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần gia tăng, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiên cứu và đề xuất giải pháp nhằm cải thiện tình hình này. Một trong những nội dung quan trọng được nhấn mạnh là tạo điều kiện để người lao động đã rút bảo hiểm xã hội có thể quay lại tham gia đóng bảo hiểm. Hãy để Lao Động Trẻ Cần Thơ giúp bạn làm rõ các vấn đề này nhé!
Định hướng chính sách của Thủ tướng
Theo công văn từ Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng yêu cầu Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội phối hợp với Bảo hiểm Xã hội Việt Nam và các bộ, ngành liên quan tìm hiểu, đề xuất giải pháp nhằm hạn chế tình trạng nợ lương, nợ bảo hiểm xã hội, cũng như việc tự ý cắt giảm lao động tại các doanh nghiệp.
Thủ tướng đặc biệt lưu ý đến tình trạng người lao động yêu cầu giải quyết hưởng chế độ bảo hiểm xã hội một lần và yêu cầu xây dựng cơ chế, chính sách để họ có thể trở lại đóng bảo hiểm xã hội sau khi đã nhận khoản tiền này.
Thực trạng và nguyên nhân gia tăng rút bảo hiểm xã hội
Báo cáo tổng kết Nghị quyết số 93/2015/QH13 cho thấy, trong vòng 7 năm từ 2016 đến 2022, gần 5 triệu người đã hưởng bảo hiểm xã hội một lần, tuy nhiên chỉ có khoảng 1,3 triệu người (chiếm 26%) quay lại tham gia bảo hiểm xã hội. Điều này đồng nghĩa với việc khoảng 3,5 triệu người đã rời bỏ hoàn toàn hệ thống bảo hiểm xã hội.
Theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, số lượng người rút bảo hiểm xã hội một lần tiếp tục gia tăng. Trong 10 tháng đầu năm 2023, gần 1 triệu người đã thực hiện việc rút bảo hiểm xã hội một lần, tăng hơn 30% so với cùng kỳ năm 2022 và chiếm khoảng 5% tổng số người tham gia bảo hiểm xã hội.
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là do khó khăn kinh tế mà nhiều doanh nghiệp đang phải đối mặt, dẫn đến việc người lao động mất việc làm ngày càng cao. Phần lớn người lao động có thu nhập thấp, khả năng tích lũy ít, buộc họ phải rút tiền để trang trải nhu cầu tài chính trước mắt. Ngoài ra, sự thiếu hụt trong liên kết và hỗ trợ từ chính sách bảo hiểm tự nguyện cùng với quy định về thời gian đóng bảo hiểm tối thiểu 20 năm để được hưởng lương hưu cũng khiến nhiều người không mấy mặn mà với việc duy trì tham gia bảo hiểm xã hội.
Đề xuất sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội
Trước bối cảnh đó, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) được đề xuất với nhiều sửa đổi và bổ sung nhằm tăng cường quyền lợi cho người lao động. Một trong những điểm nổi bật là đề xuất hai phương án về việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Phương án 1
Phương án này chia người lao động thành hai nhóm khác nhau:
- Nhóm 1: Những người đã tham gia bảo hiểm xã hội trước khi Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) có hiệu lực, sau 12 tháng nghỉ việc và chưa đủ 20 năm đóng, nếu có nhu cầu thì sẽ được nhận bảo hiểm xã hội một lần.
- Nhóm 2: Những người bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày luật sửa đổi có hiệu lực (dự kiến vào 1/7/2025) sẽ không được nhận bảo hiểm xã hội một lần, ngoại trừ trong một số trường hợp đặc biệt như đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa có đủ năm đóng hoặc ra nước ngoài định cư.
Phương án 2
Nếu người lao động không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện và có thời gian đóng chưa đủ 20 năm, họ có thể được giải quyết một phần bảo hiểm xã hội, tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng còn lại sẽ được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.
Chính phủ đang nỗ lực cải cách chính sách bảo hiểm xã hội nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động và khuyến khích họ tiếp tục tham gia hệ thống bảo hiểm thay vì rút tiền một lần. Qua đó, hy vọng sẽ góp phần nâng cao chất lượng đời sống cho người lao động cũng như ổn định thị trường lao động trong giai đoạn khó khăn hiện nay.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ ngành nghiên cứu và đề xuất giải pháp để cải thiện tình hình bảo hiểm xã hội, tạo điều kiện cho người lao động quay lại đóng bảo hiểm, đồng thời sửa đổi các quy định liên quan đến việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần.