Báo cáo mới nhất từ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết tình trạng người lao động xin hưởng trợ cấp thất nghiệp tại Việt Nam trong quý 1 năm 2024 cho thấy nhiều điều đáng lưu ý, đặc biệt là sự gia tăng trong tỷ lệ lao động có trình độ đại học trở lên. Mặc dù số lượng người thất nghiệp có giảm nhẹ, nhưng nhóm lao động này lại chiếm một tỷ lệ cao hơn trong tổng số người đề nghị hưởng trợ cấp.
Tình hình chung về thất nghiệp
Theo thống kê của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, tính đến quý 1/2024, cả nước ghi nhận có 1,05 triệu người thất nghiệp trong độ tuổi lao động. So với quý 4/2023, con số này giảm 10,3 nghìn người, nhưng lại tăng thêm 5,4 nghìn người so với cùng kỳ năm ngoái. Tỷ lệ thất nghiệp tổng thể trong độ tuổi vẫn ổn định ở mức 2,24%, trong khi tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị đứng ở mức 2,64%.
Đáng chú ý, tình trạng thất nghiệp ở thanh niên (từ 15-24 tuổi) vẫn ở mức cao, đạt 7,99%. Khoảng 1,4 triệu thanh niên không có việc làm và không tham gia học tập, chiếm 11% tổng số thanh niên. Tỷ lệ này cao hơn ở khu vực nông thôn với 12,8% so với 8,3% ở khu vực thành thị. Bên cạnh đó, khoảng 3,9% lực lượng lao động hiện không sử dụng hết tiềm năng của mình.
Số liệu về trợ cấp thất nghiệp
Trong quý 1 năm nay, cả nước có 168.652 người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp, đánh dấu sự giảm mạnh so với quý trước và cùng kỳ năm trước, lần lượt giảm 81.574 người và 36.476 người. Trong số này, có 159.597 người đã được quyết định hưởng trợ cấp. Tuy nhiên, chỉ có hơn 5.300 người trong số họ nhận hỗ trợ học nghề, cho thấy nhu cầu đào tạo nghề chưa được thực sự chú trọng.
Ngoài ra, hơn 485.800 lượt người đã được tư vấn giới thiệu việc làm, cho thấy những nỗ lực trong việc kết nối lao động với thị trường việc làm.
Xu hướng về trình độ chuyên môn
Xét theo trình độ chuyên môn, lao động không có bằng cấp hay chứng chỉ vẫn chiếm tỷ lệ lớn nhất trong số các hồ sơ đề nghị trợ cấp thất nghiệp, lên tới 62,9% (giảm nhẹ so với 64,5% trong quý 4/2023). Tuy nhiên, con số người có trình độ đại học trở lên lại đang tăng lên, từ 15,4% trong quý 4/2023 lên 17,2% trong quý 1 năm nay. Nhóm lao động có trình độ cao đẳng và trung cấp cũng tương đối đều nhau, lần lượt chiếm 6,8% và 6,4%.
Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội nhấn mạnh rằng chất lượng cung lao động hiện vẫn còn nhiều bất cập. Hiện tại, khoảng 37,8 triệu lao động chưa qua đào tạo từ sơ cấp trở lên, trong khi số lao động đã qua đào tạo và có bằng cấp chỉ chiếm dưới 30%.
Nhóm ngành và nghề có nhu cầu cao
Về mặt ngành nghề, công nghiệp chế biến chế tạo dẫn đầu với 41,5% số hồ sơ đề nghị trợ cấp thất nghiệp, tiếp theo là nhóm ngành dịch vụ khác với 33,6%. Các nhóm ngành như nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, bán buôn và bán lẻ, cũng như xây dựng cũng ghi nhận tỷ lệ nhất định.
Trong số các nghề cụ thể, thợ may, thêu và các thợ liên quan có tỷ lệ hồ sơ đề nghị thưởng trợ cấp cao nhất, chiếm 24,5% tổng số lao động đăng ký. Các nhóm nghề khác bao gồm thợ lắp ráp, nhân viên bán hàng, kế toán và kỹ thuật viên điện tử cũng nằm trong danh sách này.
Dự báo tình hình lao động trong quý 2/2024
Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội dự đoán rằng trong quý 2/2024, cả nước sẽ có khoảng 51,5 triệu người có việc làm, tăng thêm khoảng 200 nghìn người so với quý trước. Một số ngành dự kiến sẽ tăng cường nhu cầu lao động như dệt may, sản xuất đồ nội thất và sản xuất sản phẩm điện tử.
Tuy nhiên, một số lĩnh vực khác có khả năng giảm lao động như khai khoáng, in ấn và sản xuất sản phẩm từ cao su và plastic.
Nỗ lực cải thiện thị trường lao động
Để ổn định thị trường lao động và giảm tỷ lệ thất nghiệp, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết sẽ tiếp tục tăng cường kết nối cung – cầu lao động. Đặc biệt, các tỉnh, thành phố vùng kinh tế trọng điểm cần tăng cường hợp tác với các tỉnh miền núi và đồng bằng sông Cửu Long, nơi có nguồn nhân lực dồi dào.
Bên cạnh đó, bộ cũng sẽ đầu tư phát triển hệ thống Trung tâm dịch vụ việc làm công lập và nâng cao năng lực cũng như đẩy mạnh công tác dự báo nhu cầu sử dụng lao động, cũng như nhu cầu đào tạo nghề nghiệp của doanh nghiệp.
Tình hình xin hưởng trợ cấp thất nghiệp ở Việt Nam đang có những chuyển biến đáng chú ý, khi tỷ lệ lao động có trình độ đại học ngày càng tăng. Điều này đặt ra nhiều thách thức cho chính sách lao động trong thời gian tới. Hãy cùng Lao Động Trẻ Cần Thơ tìm hiểu thêm nhiều thông tin về thị trường việc làm nhé.