Dịch Covid-19 đã gây ra một cú sốc nghiêm trọng cho thị trường lao động của Việt Nam trong năm 2021. Theo báo cáo từ Cục Việc làm thuộc Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, số lượng người thất nghiệp tăng mạnh trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp. Sự sụt giảm lực lượng lao động không chỉ ảnh hưởng đến đời sống người dân mà còn làm chậm quá trình phục hồi kinh tế. Hãy cùng Lao Động Trẻ Cần Thơ khám phá ngay.
Số liệu về thị trường lao động trong tình hình dịch bệnh
Trong bảy tháng đầu năm 2021, thị trường lao động Việt Nam ghi nhận sự suy giảm rõ rệt. Tổng cục Thống kê cho biết, lực lượng lao động quý II năm 2021 đạt 51,1 triệu người, tăng 1,7 triệu so với cùng kỳ năm 2020, nhưng vẫn thấp hơn 304 nghìn người so với năm 2019. Điều này cho thấy rằng dù có sự gia tăng số lượng lao động, thị trường vẫn chưa trở lại trạng thái bình thường trước khi xảy ra dịch.
Số lao động có việc làm trong quý II/2021 chỉ còn 49,9 triệu người, tăng gần 1,8 triệu so với cùng kỳ năm 2020 nhưng lại giảm 500 nghìn so với năm 2019. Tỷ lệ thiếu việc làm ở khu vực thành phố cao hơn nông thôn, điều này trái ngược với xu hướng trước đây. Cụ thể, tỷ lệ thiếu việc làm toàn quốc là 1,1 triệu người, chiếm 2,6%, trong đó khu vực đô thị là 2,8% và nông thôn là 2,49%.
Nhiều doanh nghiệp đã phải cắt giảm lao động do không còn khả năng duy trì hoạt động sản xuất. Số người thất nghiệp trong quý II/2021 là 1,2 triệu người, chiếm 2,62%, tăng 0,2% so với quý I và 0,46% so với cùng kỳ năm 2019.
Tình hình cụ thể của các ngành nghề
Dịch Covid-19 đã tác động sâu sắc đến nhiều ngành nghề khác nhau. Trong ba nhóm ngành kinh tế chính, lao động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chịu ít ảnh hưởng nhất (8,9%), trong khi công nghiệp xây dựng bị ảnh hưởng ở mức 24,6% và dịch vụ là 30,6%.
Ngày 7/8, báo cáo nhanh từ 54 tỉnh, thành phố cho thấy 10,2% doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động sản xuất, với khoảng 4 triệu lao động bị ngừng việc, tương đương 20% tổng số lao động. Ngành du lịch gần như bị “đóng băng”, với 90% doanh nghiệp không hoạt động và 90% nhân sự trong các doanh nghiệp lữ hành quốc tế bị nghỉ việc không lương hoặc chuyển sang công việc khác.
Đặc biệt, ngành hàng không cũng gặp khó khăn lớn, doanh thu giảm tới 80% so với cùng kỳ năm 2020. Chỉ riêng Vietnam Airlines đã có khoảng 9.700 lao động không có việc làm do sản lượng bay giảm nghiêm trọng.
Ngành chế biến, chế tạo cũng không thoát khỏi ảnh hưởng. Đến tháng 7/2021, dịch bệnh đã lan ra các khu công nghiệp trọng điểm, dẫn đến 70% doanh nghiệp chế biến thủy hải sản phải đóng cửa do không thể áp dụng mô hình “3 tại chỗ”. Trong ngành dệt may, 35% doanh nghiệp buộc phải ngừng hoạt động.
Tác động lâu dài đến thị trường lao động phía Nam
Khu vực phía Nam, nơi tập trung nhiều khu công nghiệp và chế xuất, chịu tác động nặng nề nhất. Tình hình bất ổn kéo dài đã khiến tâm lý lao động và doanh nghiệp trở nên hoang mang. Cục Việc làm nhận định rằng hai đợt dịch Covid-19 trong năm 2021 đã để lại hậu quả nghiêm trọng cho thị trường lao động ở khu vực này.
Ngoài việc người lao động ngoại tỉnh rời bỏ thành phố tìm về quê hương, còn xảy ra tình trạng di chuyển lao động tự phát. Điều này không chỉ phản ánh khả năng chịu đựng của người lao động mà còn đặt ra nhiều vấn đề cho phục hồi thị trường lao động trong tương lai.
Dự kiến, khi dịch bệnh được kiểm soát, số lao động quay trở lại thành phố để làm việc sẽ chỉ đạt khoảng 60-70%. Điều này đồng nghĩa với nguy cơ thiếu hụt lao động ở các thành phố lớn, trong khi những khu vực cung cấp lao động chủ yếu ở nông thôn lại dư thừa.
Tình hình thị trường lao động hiện tại đang diễn biến phức tạp, với nhiều thách thức lớn đối với các ngành nghề. Nếu không có biện pháp hỗ trợ kịp thời, các ngành như du lịch, dịch vụ, hàng không sẽ tiếp tục gặp khó khăn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phục hồi của nền kinh tế.
Dịch Covid-19 đã làm trầm trọng thêm những vấn đề trong thị trường lao động, đặc biệt là tại các khu vực trọng điểm kinh tế, cần có sự quan tâm và hỗ trợ từ chính phủ cũng như cộng đồng doanh nghiệp để giúp người lao động vượt qua giai đoạn khó khăn này.